Το Συμβόλαιο της Τάξης: Έναρξη με Σαφήνεια, Συνεργασία και Υπευθυνότητα
- Αυτενέργεια
- 30 Αυγ 2022
- διαβάστηκε 2 λεπτά
Έγινε ενημέρωση: 8 Σεπ
Οι πρώτες μέρες στο σχολείο...
Η αρχή της σχολικής χρονιάς είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για να θέσουμε τις βάσεις για ένα ήρεμο, λειτουργικό και δημοκρατικό μαθησιακό περιβάλλον. Οι μαθητές/τριες έρχονται γεμάτοι ενέργεια, προσδοκίες και ανάγκη για ασφάλεια. Αντί να τους "επιβάλουμε" κανόνες, μπορούμε να συν-οικοδομήσουμε ένα Συμβόλαιο Τάξης, δίνοντάς τους λόγο και ρόλο από την αρχή.
8 βασικοί κανόνες για την τάξη (με δυνατότητα προσαρμογής μετά τη συζήτηση)
Μπορούμε να τους παρουσιάσουμε στους μαθητές/τριες και να συζητήσουμε τι σημαίνουν, γιατί είναι σημαντικοί και πώς φαίνεται η τήρησή τους στην πράξη:
Ακούμε προσεκτικά όποιον/α μιλά.
Σηκώνουμε το χέρι πριν μιλήσουμε.
Σεβόμαστε τα πράγματα των άλλων και της τάξης.
Χρησιμοποιούμε ευγενικά λόγια και φέρνουμε θετική στάση.
Δεν ενοχλούμε τους άλλους όταν εργάζονται.
Ολοκληρώνουμε τις εργασίες μας με υπευθυνότητα.
Βοηθάμε όποιον/α χρειάζεται υποστήριξη.
Συνεργαζόμαστε και λύνουμε τις διαφωνίες με τρόπο ειρηνικό.
📝 Μπορούν να προστεθούν ή να διατυπωθούν αλλιώς με πρωτοβουλία των παιδιών. Σημασία έχει να νιώθουν ότι τους ανήκουν.
8 ενδεικτικές συνέπειες για την παράβαση κανόνων (παιδαγωγικές και λογικές)
Η συνέπεια δεν είναι τιμωρία, αλλά λογική απόρροια μιας συμπεριφοράς, που βοηθά το παιδί να κατανοήσει, να επανορθώσει και να μάθει.
Υπενθύμιση και συζήτηση κατ’ ιδίαν.
Αλλαγή θέσης για λίγη ώρα (π.χ. “γωνιά ηρεμίας”).
Απώλεια δικαιώματος συμμετοχής σε ομαδικό παιχνίδι/δραστηριότητα για ένα διάστημα.
Γραπτή σκέψη: "Τι έγινε - Τι ένιωσα - Τι μπορώ να κάνω αλλιώς".
Αποκατάσταση ζημιάς (π.χ. καθαρίζω, διορθώνω, ζητώ συγγνώμη με πράξη).
Συνεργασία με συμμαθητή/τρια για να ξαναβρούμε τη ροή.
Συζήτηση με την υπεύθυνη/τον υπεύθυνο της τάξης και, αν χρειαστεί, ενημέρωση γονέα.
Συνάντηση με τη διεύθυνση, με σκοπό την αποκατάσταση, όχι την επίπληξη.
Το τελετουργικό της υπογραφής στο συμβόλαιο της τάξης
Μόλις διαμορφωθούν οι τελικοί κανόνες μετά από συζήτηση, το Συμβόλαιο της Τάξης γράφεται σε μεγάλο χαρτόνι ή αφίσα. Ακολουθεί:
Ανάγνωση και επιβεβαίωση κατανόησης από όλους.
Υπογραφή από όλα τα παιδιά και τη δασκάλα/ο.
Προαιρετικά: υπογραφή από τη διευθύντρια/τον διευθυντή, ως ένδειξη θεσμικής στήριξης.
Τοποθέτηση του συμβολαίου σε εμφανές σημείο της τάξης.
🖍️ Μπορεί να στολιστεί με ζωγραφιές ή εικονίδια που δημιούργησαν τα παιδιά.
Ιδέες για τις μεγαλύτερες τάξεις (Δ’-Ε’-Στ’ Δημοτικού)
Στις μεγαλύτερες τάξεις, η διαδικασία μπορεί να γίνει ακόμη πιο συμμετοχική και να εμπλουτιστεί με έννοιες όπως η δικαιοσύνη, ο σεβασμός και η κοινότητα:
Δημιουργία κανόνων σε ομάδες: κάθε ομάδα φέρνει τις προτάσεις της και τις παρουσιάζει.
Ψηφοφορία: ποιοι κανόνες είναι πιο σημαντικοί, ποιοι χρειάζονται διατύπωση.
Συζήτηση για το γιατί υπάρχει κάθε κανόνας και ποιες είναι οι επιπτώσεις της τήρησης/παράβασης.
Ρόλοι "υπεύθυνου ειρήνης", "συντονιστή ομάδας", "μεσολαβητή" – για ενδυνάμωση υπευθυνότητας.
Δημιουργία βίντεο ή αφίσας παρουσίασης του Συμβολαίου από τα ίδια τα παιδιά.
Κλείνοντας...
Το Συμβόλαιο της Τάξης είναι μια πολιτισμική συμφωνία, όχι μια λίστα "πρέπει". Δημιουργείται από όλους και για όλους. Όταν τα παιδιά νιώθουν ότι έχουν λόγο, ότι οι κανόνες τα προστατεύουν (και όχι τα καταπιέζουν), τότε γεννιέται η αληθινή αυτορρύθμιση και συνύπαρξη.
Αυτό είναι το πρώτο μεγάλο μάθημα κάθε χρονιάς.
